Bulimia Nervoza, kişinin aşırı miktarda yemek yedikten sonra kilo alımını önlemek için telafi edici davranışlarda bulunduğu ciddi bir yeme bozukluğudur. Bu telafi edici davranışlar arasında kendini kusturma, aşırı egzersiz yapma, laksatif veya diüretik kullanma yer alır. Bulimiya nervoza, genellikle genç kadınları etkiler, ancak her yaş grubundan ve cinsiyetten bireylerde görülebilir.

Psikolojik açıdan değerlendirildiğin bulimiya nervoza, derin ruhsal problemlerin bir dışavurumu olarak görülmektedir. Bu bozukluğun kökeninde, bireyin kendine olan güveni, duygusal düzenleme yetenekleri ve sosyal baskılar gibi birçok faktör yer alır.

Düşük Benlik Saygısı ve Kendine Güven Eksikliği: Bulimia nervoza olan bireyler genellikle düşük özsaygıya ve kendine güven eksikliğine sahiptir. Kendi bedenleri ve görünümleri hakkında olumsuz düşünceler taşırlar ve bu düşünceler, aşırı yeme ve ardından gelen telafi edici davranışlara yol açar. Bireyin kendini değersiz veya yetersiz hissetmesi, kontrol kaybı yaşamasına ve bu kontrol kaybını telafi etmek için aşırı yeme ataklarına girmesine neden olmaktadır.

Duygu Düzenleme Sorunları: Duygusal düzenleme, bireyin duygusal tepkilerini yönetme ve kontrol etme yeteneğidir. Bulimia nervoza olan bireyler, duygusal düzenleme konusunda genellikle sorun yaşarlar. Yoğun duygusal durumlarla başa çıkmakta zorlanabilirler ve bu duygusal sıkıntıları hafifletmek için aşırı yeme ve kusma gibi sağlıksız yeme davranışlarına başvururlar. Yemek yeme, geçici bir rahatlama ve duygusal açıdan kaçış sağlar, ancak bu davranış kısa vadeli bir çözüm olup uzun vadede daha fazla suçluluk ve utanç hissine yol açmaktadır.

Kontrol İhtiyacı: Bulimia nervoza, bireyin hayatında kontrol sağlama arzusunun bir ifadesi olarak da görülebilir. Baskı altında olmak, kendi hayatı ile ilgili karar verememek gibi kişinin bağımsızlığını ve kişisel alanını yok sayan durumlara maruz kalmak, kontrol duygusunu yemek yeme ve kilo kontrolü gibi sağlıklı olmayan yollar üzerinden elde etme isteğine dönüşmektedir. Bu da yeme bozukluklarından biri olan bulimia nevrozaya sebep olabilir. Yemek yeme ve kilo kontrolü, bireyin kendi yaşamı üzerinde kontrol sağladığını hissettiği bir alan olabilir. Ancak, bu kontrol sağlama çabası genellikle ters teper ve bireyin yeme davranışları üzerindeki kontrolünü kaybetmesine yol açar. Telafi edici davranışlar da kusturma, aşırı egzersiz yapma, laksatif veya diüretik kullanımı bireyin bu kontrol kaybını telafi etme girişimidir.

Sosyal Baskılar: Toplum ve medya, belirli bir vücut tipi ve güzellik standardını idealize eder. Bu baskılar, özellikle genç kadınlar üzerinde büyük bir etki yaratır. Bireyler, bu idealize edilen görüntülere ulaşmak için aşırı yeme ve telafi edici davranışlara yönelebilirler. Sosyal medyada, televizyonda ve dergilerde sürekli olarak zayıf ve fit vücutlar görmek, bireylerin kendilerini bu standartlara göre değerlendirmelerine ve bu standartlara ulaşmak için sağlıksız yeme davranışlarına başvurmalarına neden olabilir.

Travma: Geçmişte yaşanan travmatik olaylar veya duygusal sıkıntılar da bulimiya nervoza gelişiminde önemli bir rol oynayabilir. Çocuklukta veya ergenlikte yaşanan ihmal, istismar veya kayıplar, bireyin yeme davranışlarını ve beden imajını etkileyebilir. Bu tür travmatik deneyimler, bireyin kendini yeme bozuklukları yoluyla ifade etmesine ve başa çıkmasına yol açabilir.

Aile Örüntüsü: Aile dinamikleri ve ebeveyn tutumları da bulimia nervoza gelişiminde etkili olabilir. Aşırı koruyucu veya eleştirel ebeveynler, çocuklarının yeme ve beden algısı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Aile içi çatışmalar, iletişim eksiklikleri ve yüksek beklentiler, bireyin yeme davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilir.

Bulimia Nervoza DSM-5‘e Göre Tanı Kriterleri:

1.Yineleyici Tıkanırcasına Yeme Epizodları: Kısa sürede, normalden çok daha fazla yemek yeme ve bu süreçte kontrol kaybı yaşama.

2.Telafi Edici Davranışlar: Kilo alımını önlemek için kendini kusturma, laksatif kullanma, diüretik kullanma, aşırı egzersiz yapma gibi telafi edici davranışlarda bulunma.

3.Yeme ve Telafi Döngüsü: Bu davranışların haftada en az bir kez ve en az üç ay boyunca devam etmesi.

4.Kendini Vücut Ağırlığı ve Şekline Göre Değerlendirme: Kişinin özsaygısının büyük ölçüde vücut ağırlığı ve şekline bağlı olması.

5.Anoreksiya Nervoza İle Eş Zamanlı Olmama: Bu davranışların yalnızca anoreksiya nervoza dönemlerinde olmaması.

BULİMİA NERVOZA BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bulimia nervozanın belirtileri fiziksel, psikolojik ve davranışsal olarak sınıflandırılabilir:

FİZİKSEL BELİRTİLER

Diş Erozyonu: Sık kusma, mide asidinin diş minesine zarar vermesine ve diş erozyonuna yol açabilir.

Boğaz ve Yemek Borusu Hasarı: Kusma nedeniyle boğazda ve yemek borusunda tahriş ve hasar.

Elektrolit Dengesizlikleri: Sık kusma ve laksatif kullanımı, potasyum, sodyum ve klorid gibi elektrolitlerin dengesizliğine neden olabilir.

Mide Problemleri: Mide ağrıları, kabızlık ve diğer sindirim sorunları.

Dehidrasyon: Aşırı kusma ve diüretik kullanımı nedeniyle vücutta su kaybı.

Şişmiş Tükürük Bezleri: Kusma nedeniyle tükürük bezlerinde şişme ve ağrı.

Adet Düzensizlikleri: Hormonal dengesizlikler nedeniyle düzensiz veya eksik adet dönemleri.

PSİKOLOJİK VE DAVRANIŞSAL BELİRTİLER

Yeme Atakları: Kısa süre içinde büyük miktarda yiyecek tüketme ve bu süreçte kontrolünü kaybetme, durduramama.

Telafi Edici Davranışlar: Yeme atağı sonrası gelen pişmanlık ve utanç duygularıyla bu durumu telafi etmek için kusma, aşırı egzersiz yapma, laksatif veya diüretik kullanma gibi kilo alımını önleyici davranışlardır.

Vücut İmajı ile İlgili Takıntılar: Vücut ağırlığı ve şekline aşırı odaklanma ve kendini sürekli olarak eleştirme, beğenmeme ve bedenini sevmemeyi takip eden düşüncelerdir.

Gizlilik: Yeme atakları ve telafi edici davranışlar konusunda gizlilik, kimseye belli etmeme ve bir süre sonra gelen utanç/pişmanlık duyguları.

Duygusal Değişiklikler: Suçluluk, utanç, depresyon, anksiyete ve düşük özsaygı gibi duygular hakimdir.

BULİMİA NEVROZA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Psikoterapi Desteği

Bulimia nervozanın tedavisinde psikoterapi, bireyin yeme davranışlarını ve altta yatan psikolojik sorunlarını ele almayı amaçlamaktadır. Uzman eşliğinde birey için uygun olarak belirlenen terapi yöntemlerinden faydalanılarak yeme ataklarını tetikleyen düşünce ve duyguların tanımlaması başta olmak üzere kişinin düşüncelerinin değişmesiyle iyileşme amaçlanır.

Beslenme Danışmanlığı

Beslenme danışmanlığı, bulimia nervoza tedavisinin önemli bir parçasıdır. Diyetisyenler, bireyin sağlıklı yeme alışkanlıkları geliştirmesine ve dengeli beslenme planları oluşturmasına yardımcı olur. Beslenme danışmanlığı, bireyin yeme ataklarını ve telafi edici davranışlarını yönetmesine yardımcı olur.

Farmakolojik Destek

Bulimia nervoza tedavisinde uzman tarafından gerekli görülürse ilaç tedavisi, psikoterapi ile birlikte kullanıldığında etkili olmaktadır. Antidepresanlar, depresyon ve anksiyete belirtilerini hafifletmek için kullanılabilir.

‘’Bulimia Nervoza, derin psikolojik sorunların bir dışavurumu olarak değerlendirilir ve iyileşme süreci, bireyin fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını ele alan bütüncül bir yaklaşımı gerektirir. Her birey özel ve biriciktir. Yukarıda anlatılanlar ile bakış açısı katmak ve farkındalık kazandırmak amaçlanmaktadır. Bir çeşit Yeme bozukluğu olan Bulimia Nevroza yaşadığınızı düşünüyorsanız, profesyonel yardıma baş vurmak sağlıklı çözüm yolu olacaktır.’’

Kl.Psk.İlyada Gençer